سگ شیواوا یا شی هوا هوا (chihuahua)، امروزه یکی از سگهای مشهور و پر طرفدار میان جوامع است. منشا این نژاد متعلق به شهر شی هوا هوای مکزیک در سال 1850 برمیگردد؛ این شهر تقریبا با آریزونا و تگزاس آمریکا، مرز مشترکی دارد. طبق نظریه برخی از محققان، شیواوا تکامل یافته از نژاد تچیچی میباشد. تچیچی در قرن دوم میلادی در مکزیک زندگی میکرده است. آزتکها اعتقاد داشتند که این سگها دارای قدرتی ماورایی بوده و کمک کننده صاحبانشان هستند. شیواواهای امروزه بسیار کوچکتر از تچیچیها هستند، به این دلیل که با سگهای مینیاتوری چینی مخلوط شده اند، که توسط اسپانیاییها به آمریکای جنوبی آورده شدند. نژاد فعلی جدید چی هوا در سال ۱۸۵۰ در ایالت شی هواهوا در مکزیک شناسایی شده است. از زمان قدیم تا به امروزه، چی هوا هوا از نژادهای پرطرفدار و محبوب در جهان محسوب میشود.
آیا میدانستید که هرچقدر وزن شی هوا هوای بالغ کمتر باشد، با ارزشتر خواهد بود. پرورش دهندگان شیواوا از اصطلاحاتی مانند مینیاتور، فنجانی، جیبی، اسباب بازی و آهویی برای نمونههای مختلف استفاده میکنند که هیچ کدام از آنها مورد تأیید مؤسسات استاندارد نژاد سگها نبوده و نیست.
ویژگیهای ظاهری شی هوا هوا + مشخصات سگ شیواوا
وزن و ارتفاع سگ شیواوا:
وزن چی هوا ماده و چی هوای نر: (1.5 تا 6) کیلوگرم
ارتفاع قد چی هوا ماده و چی هوای نر: (15 تا 23) سانتیمتر
تنوع رنگی پوشش سگ شیواوا:
سگ شیواوا در رنگهای: سفید، سیاه، قرمز و آبی خاکستری دیده میشود.
نوع پوشش سگ شیواوا:
شیواوا معمولا با دو نوع پوشش خارجی دیده میشود: مو بلند و مو صاف یا مو کوتاه. پوشش آنها هرکدام از این دو نوع باشد به هرحال از نظر ژنتیکی یکی هستند و فقط نمونه مو کوتاه دارای موهای لطیف تری میباشد. مو بلندها دارای موی نرم و کمی مجعد هستند که دیدن سطح پوستشان به راحتی قابل انجام نیست و نیاز خاصی برای مراقبت از مو ندارند؛ برس زدن منظم پوشش آنها کفایت میکند. رشد موی آنها کمی کند است و در صورت کوتاه کردن موهای شیواوا، مدت زیادی طول میکشد تا موهای آن مانند قبل دوباره بلند شود.
طول عمر سگ شیواوا
شی هوا هواهایی که وزن آنها کمتر از 6پوند است، اغلب طول عمر کوتاهتری دارند.
اگر از شی هوا هوا خود در شرایط خوب و مناسب نگهداری کنید، ممکن است تا 20 سال نیز عمر کند.
عمر متوسط آنها بین 14 تا 18 سال است.
خصوصیات سگ شیواوا
شیواوا و صاحبان کودکدار
شی هوا هوا سگ بد اخلاقی محسوب میشود، این سگها در غریزه خود میل زیادی به حمله کردن و گاز گرفتن دارند. بنابراین برای خانوادههایی که فرزند کوچکی دارند، مناسب نخواهند بود. با اینکه چی هوا هوا دوستدار کودکان است اما شی هوا هوا ممکن است از دست کودک شما بیافتد و آسیب ببیند و به دلیل جثه کوچکی که دارد، قادر به دفاع از خود نیست. بنابراین شیواوا برای خانوادههای ساکتی که فرزندان کوچک ندارند مناسب تر خواهد بود.
حتی اگر شما صاحب فرزند نیستید، باید چی هوای خود را با کودکان آشنا کنید، اهمیت این موضوع در سنین پایین بیشتر است، در غیر این صورت ممکن است بعدا از آنها بترسند.
رابطه سگ شیواوا با سایر سگها
سگ شیواوا با هم نوعان خود رابطه خوبی ندارد. چی هوا معمولا به تعقیب سگهای دیگر می پردازد و اگر با یک سگ تهاجمی دیگر برخورد کند، اتفاق خوشایندی رخ نخواهد داد. توجه داشته باشید که این نژاد را نباید در حیاط به تنهایی رها کرد، زیرا بسیار آسیب پذیراند و می توانند توسط پرندگان شکاری و یا سگهای بزرگتر مورد حمله و آزار قرار گیرند.
همچنین به دلیل جثه کوچکی که دارند، سگی حساس محسوب میشوند و امکان صدمه دیدن در حین بازی وجود دارد.
شرایط نگهداری و مراقبت از سگ شیواوا
آراستگی موهای سگ شیواوا
دو نوع مختلف پوشش چي وا واها، نیازهای مراقبتی کمی متفاوتی دارند. چي هوا هواهای دارای پوشش صاف فقط نیاز به شانه زدن نه چندان زیاد ولی حمام منظم دارند، تا از نظر ظاهرای پوشش آنها محکم تر به نظر بیآید، در حالی که نوهی که دارای پوشش بلند است، ضروری است که حداقل هفته ای یکبار پوشش آنها شانه زده شود تا از هرگونه درهم رفتگی موهای آنها پیشگیری کنید.
ریزش مو
مقدار ریزش موی نژادهای مختلف، باهم تفاوت دارد؛ برخی از آنها ریزش موی فصلی و برخی دیگر ریزش موی سالانه دارند. این موضوع بستگی به نوع پوشش و موی حیوان شما دارد.
مراقبت از دندانهای شی هوا هوا
مراقبت صحیح از دندانهای سگتان ضروری است و باید برنامهای شامل مسواک زدن مرتب دندانهای سگتان داشته باشید.
توصیه میکنیم که تمیز کردن دندانهای شیواوای خود را با مسواک ویژه و خمیر دندان طراحی شده مخصوص سگها انجام دهید. اگر میخواهید سگتان دندانهای براقی داشته باشد، میتوانید با مالش خمیر دندان روی دندانها و لثهها، این امر را ممکن سازید.
مطمئن شوید که اسباب بازیهای مناسب جویدن در اختیار شی هوا هواتان است زیرا باعث میشود که دندانهای او تمیز بماند. شیواوا شما هم چنان که بزرگتر میشود ممکن است تجمع جرم روی دندانهایش در حدی باشد که نیاز به تمیز کردن خاص توسط یک دامپزشک داشته باشد.
حمام کردن سگ شیواوا
نظافت و حمام چی هوا به دلیل جثه ظریف او، فقط چند دقیقه در هفته طول میکشد. استفاده از شامپوی مخصوص این نژاد هنگام حمام کردن آن، ضروری است.
نظافت گوشها، چشمها و ناخنها
نظافت گوش شیواوا باید حداقل هفتهای یک بار انجام شود.پاک کردن گوشها با یک توپ پنبهای مرطوب به جلوگیری از ایجاد عفونت گوشها کمک خواهد کرد.
کوتاه کردن ناخنهای چی هوا هوا نیز یک یا دو بار به صورت ماهانه، لازم است.
چشمهای چی هوا هوای خود را چک کنید؛ چشمهای او باید بدون هیچگونه قرمزی و یا ترشحی باشد.
غذای سگ شیواوا
شی هوا هوا یکی از کوچکترین سگهای دنیا میباشد و تغذیه سگ شی هوا هوا نسبت به سایر نژادها کمی متفات است. هنگام تغذیه آنها باید توجه داشته باشید که به اندازه کافی غذا دریافت خواهند کرد. در توله سگها تغذیه برای رشد توله و در سگهای بزرگسال غذا برای دریافت انرژی روزانه و سلامتی بدن، مهم میباشد. اگر غذای مصرفی بیشتر از نیاز سگ شما باشد، باعث چاق شدن او شده و به سلامتی او صدمه خواهد زد. پس سعی کنید با تغذیه صحیح، از چاقی سگتان جلوگیری کنید و آنها را در وزن ایده آل نگهدارید.
به طور کلی تغذیه سگ شی هوا هوا وابسته به عوامل مختلفی می باشد که به شرح آنها می پردازیم. اولین مورد در تغذیه سگ شی هوا هوا، سن سگ می باشد که همان طور هم که در بالا گفتیم تغذیه سگ های بزرگسال و توله ها با هم فرق دارد. به عنوان مثال ممکن است توله سگ شی هوا هوا کالری بیشتری نسبت به یک شیواوا بالغ احتیاج داشته باشد.
این نژاد سریعا رشد میکند و در 9 ماه اول زندگی بیشترین رشد را دارد و بعد از 9 ماهگی میزان رشدش کم شده و از 9 تا 12 ماهگی تنها 450 گرم به وزن آن اضافه میشود. پس میتوان به این نتیجه رسید که یک شی هو هوای بالغ نسبت به وزن بدن خود، به کالری کمتری نیاز دارد.
میزان فعالیت سگ بسیار مهم میباشد. در واقع هر چه سگ بیشتر فعال باشد، نیازمند کالری بیشتری میباشد. تحرک سگها دو نوع است؛ نوع اول همان ورزشهای ساده مانند پیادهروی است و نوع دوم فعالیتهای شدیدتر مانند دویدن در دشت باز است.
عقیم کردن سگ شیواوا
عقیم سازی سگتان، یکی از بهترین کارهایی است که باید انجام دهید، بدان معنی است که ما با جراحی تخمدانها را در مادهها بر میداریم و در نرها بیضهها را با عمل جراحی برمیداریم.
در کل عقیم کردن سگها روشی اثبات شده است که فواید بسیاری داشته و در خیلی از موارد توصیه میشود.
همچنین اینکار باعث جلوگیری از حاملگیهای ناخواسته میشود و بسیاری از مسائل بهداشتی و رفتاری تصحیح و کنترل خواهد شد. عقیم سازی سگ همچنین باعث جلوگیری از سرطانهای بیضه، مشکلات پروستات، مشکلات ادراری و حذف برخی رفتارهای پرخاشگرانه در سگهای نر میشود.
دیگر فواید این کار در مادهها این است از میزان ابتلای بروز تومورهای پستان میکاهد. همچنین امکان عفونت رحم یا سرطان رحم را تاحدود زیادی از بین خواهد برد.
شما میتوانید سگ تان را در حدود سن شش ماهگی به بعد عقیم کنید، حتما با دامپزشک او مشورت کنید.
تربیت سگ شی هوا هوا
شيواوا سگی کوچک با هوش بالا است. شیواوا همواره مشتاق راضی نگه داشتن صاحب خود است و به شیوههای آموزش صحیح پاسخ مثبتی میدهد. شي هواها نسبت به جذابیت خود آگاه هستند و به تدریج میآموزند که چگونه کار دلخواه خود را پیش ببرند. از همان ابتدای سرپرستی او باید این حقیقت را اعمال کنید که شما در مرتبه بالاتری نسبت به او قرار دارید. روحیه آنها کمی میتواند شبیه به “تریرها” باشد، بنابراین هنگام آموزش به شی هوا هواها یک روش محکم اما در عین حال ملایم لازم است. آنها میتوانند در تمرینات اطاعت پذیری و سایر ورزشهای مربوط به سگها، عالی عمل کنند.
آموزش دستشویی به سگشی
یکی از مشکلات جدی صاحبان شیواوا، مشکل دستشویی نکردن در جای صحیح سگ آنهاست. سگهای شیواوا خیلی سرمایی هستند و ممکن است زمانی که هوا خنک تر میشود، برای دستشویی کردن تمایلی به بیرون رفتن نداشته باشند. بنابراین توصیه میشود که روی آموزش دستشویی روی پد مخصوص و توالت داخل خونه تمرکز بیشتری داشته باشید. برای آموزش دستشویی کردن به سگ چی وا وا موارد زیر رو انجام بدید:
قبل از اینکه شیواوا رو به منزل خود بیاورید، قسمتی از خانه (گوشهای از نشیمن، حمام یا اتاق خواب) را برای دستشویی کردن سگ خود در نظر بگیرید. برای اینکه آموزش موثر تر باشد، از تغییر این مکان ترجیحا خودداری کنید.
در قسمت انتخاب شده، پد آموزش ادرار را قرار بدهید. چندین پد را در کنار هم چیده تا در صورت کثیف شدن یکی از آنها بتونید همچنان آموزش را ادامه بدهید.
نشانههای دستشویی داشتن سگ خود را شناسایی کنید و هرموقع احساس کردید نیاز به ادرار کردن دارد، فورا او را روی پد ببرید. صبر کنید بعد از اتمام کار، با دادن خوراکی تشویقی این کار او را تایید کنید.
برای موثر بودن آموزش، توصیه میشود که از یه دستور شفاهی و کلامی (مطابق سلیقه خودتان) استفاده کنید. مانند: «برو دستشویی»، «جیش کن» و … نمونهای از عباراتی هستند که میتوانید استفاده کنید و منظور خود را بهتر به چی وا وا بفهمانید.
به شما توصیه میکنیم که اغلب مواقع، سگ خود را با بند قلاده به محل مخصوص هدایت کنید و از به آغوش گرفتن او خودداری کنید؛ با توجه به روحیه ریاست طلبی که شیواوا، انتظار بغل کردن او توسط شما و بردنش به محل دستشویی، عادت خواهد شد.
توله سگ شیواوا معمولا در این مواقع دستشویی دارد:
اغلب شیواواها سگهای کوچک و سلامتی هستند، اما برخی از مشکلات ژنتیکی وجود دارد که در صورت بروز آن ژنها، میتواند روی این سگها تأثیر بگذارد. توصیه میشود که سگ خود را از یك پرورش دهندهی معتبر انتخاب كنید كه برنامه واکسن سگ و غربالگری سلامت ژنتیكی را به طور منظم بر روی تمام سگها انجام میدهد تا مطمین شود كه توله سگهای پروش یافته تا حدود زیادی از نظر ژنتیکی سالم هستند.
بیماری تنگی ریوی در سگشی:
تنگی ریوی سبب انسداد رگهای خونی منشعب شده از قلب به دریچه ریه میشود که نوعی بیماری ژنتیکی است. این بیماری به مرور سبب نارسایی و بزرگ شدن قلب شیواوا میشود. در مرحل اولیه بیماری که انسداد رگها ناچیز است نیازی به درمان خاصی نیست اما در مواردی که انسداد شدیدتر است درمان جراحی پیشنهاد میشود، که بسته به محل گرفتگی روشهای گوناگونی دارد.
در رفتگی کشکک سگشی:
این بیماری در سگ های کوچک تر عمومیت بیشتری دارد. کشکک دارای سه بخش درشت نی، استخوان ران و پلاتا یا همان کشکک است که زمانیکه اتصال این سه به خوبی بهم انجام نشده باشد این بیماری عارض می شود. این بیماری ممکن است در بدو تولد ایجاد شود اما تا سنین بالاتر قابل رویت نیست. همچنین در رفتگی هایی که در اثر مالش ایجاد می شوند سبب متورم شدن مفاصل و ایجا بیماری دژنراتیو مفصل می شود. در در رفتگی های شدید درمان جراحی برای ترمیم مفاصل توصیه می شود.
نقص قلبی در سگشی:
یکی از رایجترین نقصها در خصوص سگهای نژاد شی هوا هوا، تنگی دریچه راست قلب است که قلب را از ریه جدا میکند. سگی که به این بیماری مبتلا است معمولا دارای یک سوفل است که ممکن است نشان دهنده بیماری قلبی باشد.
نای فرو:
نوعی ناهنجاری ژنتیکی است که در اثر بلع سریع هوا، ریهها پهن شده و ورود هوا به ریهها را دچار مشکل خواهد کرد.
گسترش فونتانل:
سگ شی هوا هوا با ناحیه نرمی بر روی سر خود متولد میشود که با بیشتر شدن سن سگ، این ناحیه سفت میشود؛ در مواردی ممکن است به همان نرمی سر باقی بماند که با وارد شدن ضربهای به سر، ممکن است سگ بمیرد.
لرز در سگشی:
اتفاقی رایج و معمولی برای سگ شیواوا است. معمولا هنگامی که این سگ دچار هیجان زده میشود و یا در معرض سرما قرار میگیرد، ممکن است لرز کند.
هیدروسفالی:
در نتیجه نقص ژنتیکی تروما و یا انسداد مایع مغزی نخاع (CSF) منجر به فشار آمدن به مغز میشود. تاکنون هیچ درمانی برای این بیماری کشف نشده است اما گاهی استروئیدها میتوانند به کاهش دهنده عوارض این بیماری باشند. این بیماری از طریق سنوگرافی قابل تشخیص خواهد بود.
هیپوگلیسمی:
افت قند خون عارضهای است که تقریبا تمام تولههای شیواوا درگیر آن هستند. این عارضه در مراحل اولیه به راحتی درمان پذیر است؛ اما درصورت عدم رسیدگی در زمان درست، درمان آن سخت و زمانبر میشود. این عارضه را ممکن است با بیماریهای دیگری مانند: هپاتیت ویروسی و یا انسفالیت اشتباه بگیرند؛ زیرا علائم آنها شبیه به هم است. از پرورش دهندگان این سگها باید راجع به انجام آزمایشات در خصوص بیماری هیپوگلیسمی سوال کرد.
مشکلات دندان شی هوا هوا:
شی هواهواها در اغلب موارد به دلیل کوچک بودن اندازه دهان خود، جای کافی برای رشد مناسب دندانهایش ندارد وبا مشکلات مربوط به دندانها مواجه میشود. از این رو ضروری است که به طور منظم به دامپزشکی مراجعه کنید؛ مراقبت از دندان برای یک شیواوا کاملا واجب است و ممکن است نیاز به برخی از مداخلات دندان پزشکی داشته باشد، مانند: کشیدن برخی دندانها برای جا شدن باقی دندانها در دهان سگ.
مشکلات مربوط به لثه، مانند: ایجاد پلاک و جرم نیز در این نژاد سگ، زیاد دیده میشود. اگر شما صاحب یک شیواوا هستید، رسیدگی به دندانهای او بسیار مهم است و مسواک زدن روزانه به حذف پلاک و تارتار یا همان جرمهای او کمک شایانی میکند. اگر شما رسیدگیهای لازم را انجام ندهید، سگتان مبتلا به بیماری لثه (مثلا التهاب لثه) خواهد شد که می تواند منجر به از دست دادن زودرس دندانهایش شود.
علاوه بر مسواک زدن روزانه دندانها شما باید برخی اسباب بازیهای مخصوص برای جویدن، که به رفع جرمهای دندان او کمک میکند، تهیه کنید.
همچنین از مصرف بیش از حد تنقلات یا مواد غذایی با کیفیت پایین و غنی از نشاسته و قند و شکر نیز برای چی هوا هوا اجتناب کنید.
بیماریهای پریودنتال در سگشی:
اگر پلاک دندان دیر برداشته شود و در امتداد و زیر لثه تجمع پیدا کرده باشد، باعث بروز بیماریهای پریودنتال میشود. که در نهایت باید با کشیدن دندان و باز کردن فاصله میان دندانها و لثهها این جرمها را برداشت. این محلها برای رشد باکتریها بسیار مساعد هستند و از این نظر سگ شما در خطر ابتلا به عفونت خواهد بود.
اگر لثههای سگ به این مرحله رسیده و مبتلا به بیماریهای پریودنتال شوند، این آسیب به لثهها و دندانها منجر میشوند که دندانهای سگ لق شده و بیافتند. این بیماری غالبا باعث درد کشیدن سگ می شود.
نژادهای کوچک در سگها (به عنوان مثال شی هوا هوا, پودل،پامرانین و غیره.) مستعدتر به ابتلا به بیماریهای پریودنتال هستند و علت آن اندازه کوچک دهان آنها است. معمولا تعداد دندانها، بیش از حد تمیز نگه داشتن آنها را دشوار میکند و جرم و ذرات غذا روی دندانهایشان باقی میماند.
پرسش و پاسخ دربارهی شی هوا هوا
آیا سگ شیواوا نگهبان خوبی محسوب میشود؟
شی هوا هواها دقت و توجه زیادی به محیط اطرافشان دارند، از این رو نگهبانان بسیار خوبی هستند.
سگ شیواوا به چه مدت زمان پیادهروی در روز نیاز دارد؟