بیماریهای دستگاه تولید مثل در پرندگان زینتی

اين مشكلات دلايل زيادي دارند و پيش آگاهي هاي متفاوتي با توجه به دليل مشكل، وجود دارد

تخم ماندگي ناتواني يك تخم در عبور از لوله فالوپ است. به طور معمول فاصله بين تخم گذاري ها حدود ٤٨ ساعت است.

انسداد مكانيكي تخم در قسمت انتهايي مجراي توليد مثل ، ممكن است اين اتفاق در قسمت خلفي لوله رحمي -رحم، واژن يا واژن-كلواك رخ دهد. و احتمال اين وجود دارد كه انسداد تخم ، انباشتگي و يا پرولاپس كلواك را به همراه داشته باشد.

اختلالات گردش خون، شوك و فلجي اعصاب مواردي هستند كه ممكن است در اثر سختي تخم گذاري رخ دهند. ممكن است به صورت ثانويه در اثر فشردن سيستم عروقي ، عصبي كليوي و لگني نيز اتفاق بيوفتد. توقف در دفع طبيعي مدفوع و ادرار نيز ميتواند منجر به اختلالات متابوليكي شديدي شامل مشكلات دستگاه گوارش و انسداد روده يا بيماري هاي انسداد كليه شود. ممكن است در اثر فشرده شدن لوله رحمي و نكروز آن لوله رحمي پاره شود.

در ادامه آزمایشات فیزیکی، تثبیت وضعیت بیمار بسیار حیاتی است. مایعات (سالین یا محلول رینگر لاکتات) باید به صورت زیر_جلدی تزریق شوند. در بیمارانی که دچار دهیدراتاسیون شدید می باشند، باید یک کاتتر داخل وریدی نصب شود (در ورید وداج و یا ورید متاتارس) و یا به جای کاتترهای وریدی، می توان از یک کاتتر داخل استخوانی استفاده نمود. در اینگونه بیماران، همواره باید  بروگلوکونات کلسیم ۱۰ درصد  Calcium brogluconate بصورت زیر جلدی تزریق شود. پرنده بیمار باید در یک انکوباتور گرم، مرطوب، غنی از اکسیژن، پوشیده و ساکت نگهداری شود.
PGE1 و PGE2 به عنوان شل کننده های اسفنگتر رحمی – واژنی و افزایش دهنده انقباضات رحمی شناخته شده اند. بدین منظور، ژل PGE2 را (۰٫۱ سی سی به ازای هر ۱۰ گرم وزن بدن) و مایع PGE۱ توصیه می شود. این مواد باید بصورت موضعی، روی اسفنگتر رحمی – واژنی مالیده شود. اگر رحم سالم و عاری از بیماری ها و نئوپلازی ها باشد و تخم به اویداکت نچسبیده باشد، قدرت انقباضات حاصل از ژل PGE۲ کافی است تا یک تخم بدون هیچ خطر، طی ۱۵ دقیقه خارج شود. تجویز پروستاگلاندین F2α در مقایسه با PGE۲، با خطرات بیشتری همراه است.
اگر تخم گذاری طی ۲ تا ۱۴ ساعت پس از درمان رخ نداد، باید یکی از دو روش غیر جراحی زیر امتحان شود:
در حالی که پرنده تحت بیهوشی است، کلوآک را به وسیله ژل داخل کلوآکی استریل لغزنده کرده و واژن را به آرامی، توسط پنس خونبند باز می کنیم. تخم را از روی دیواره شکم لمس کرده و با فشاری ثابت، تخم را تا خروج از اویداکت پیش می رانیم.
احتیاط و اعمال فشاری ثابت، برای جلوگیری از شکسته شدن تخم، وقوع پرولاپس و یا آسیب دیدگی کلیه ها ضروری است. در مواردی که پرنده دچار انقباض و تنگی، پیچ خوردگی و پارگی رحم و یا نابجایی تخم می باشد، این دستکاری ها توصیه نمی شود.
اگر تخم بوسیله فشار انگشتان نیز خارج نشد، می توان از روش اووسنتز یاری جست. اووسنتز یعنی اسپیره کردن محتویات تخم، با استفاده از یک سوزن قطور. در صورتی که انتهای تخم، در داخل کلوآک قابل مشاهده باشد، انجام اووسنتز از طریق کلواک، با خطر کمتری همراه است. گاهی اوقات لازم است که آسپیره کردن تخم، از طریق وارد کردن سوزن به دیواره شکم انجام شود.
در مواردی که تخم دارای پوسته نرمی می باشد، اووسنتز بسیار کارآمد است زیرا تخم پس از جمع شدن بر روی خود به سادگی دفع می شود. شاید نیاز باشد که پس از آسپیره کردن تخم، پوسته های محکم تر آن را به آرامی روی هم خوابانده و به جمع شدن تخم در داخل بدن کمک کنیم. تمام قطعات پوسته باید به دقت حذف شوند، زیرا قطعات تیز آن می توانند موجب آسیب دیدگی رحم گشته و قطعات باقی مانده آن نیز می توانند منبع عفونت شوند.
استفاده از جراحی زمانی توصیه می شود که تخم به لوله رحمي خلفی وارد شده باشد در اینگونه موارد باید اپیزیوتومی انجام شود.
اگر تخم شدیداً به دیواره اویداکت چسبیده است، رحم پاره شده است، تخمی با پوسته نرم در قسمت قدامی اویداکت قرار دارد و یا تخم در محل نابجا مستقر شده است، انجام لاپاراتومی از ناحیه شکم و در صورت امکان، انجام هیسترکتومی توصیه می شود.